TİROİDİN TARİHÇESİ

1-Guatr ne zamandan beri biliniyor ?

Guatr Çinde milattan önce 2700 yıllardan beri biliniyor. Milattan önce 1600 yıllarda deniz yosunu ve yanmış sünger ile tedavi ediliyordu.Hindistanda  Milattan önce 1400 lü yıllarda Ayurveda tıbbında  guatr hastalığının tanımından ve tedavisinden bahsedilmektedir. Eski Mısır da  bulunan bir röliefle Kleopatra’nın guatrlı bir görüntüsünden bahsedilmektedir.

2-Tiroid cerrahisinden ilk ne zaman bahsedilmiştir?

M.S. 1. yüzyılda Celcus Roman Ansiklopedi’sinde kistik goitre’ların görünümünü ve cerrahi tedavisini tanımlıyordu. Kayıtlarda mevcut olan ilk başarılı tiroidektomi ameliyatı M.S. 952 senesinde İspanya’da kurulu bir Arap şehri olan Cordoba’da Fas’lı bir cerrah olan Abul Kasım Zehrawi tarafından gerçekleştirilmiştir.

3-Tiroid bezini ilk kez kim tanımlamıştır?

Adrenal bezleri de tarif eden Eustachius lobları birbirine bağlayan bir istmusa sahip olan tek bir “tiroid bezini” (Latince kalkan şeklinde) 1543 yılında tanımlamıştır. Fakat çalışması 18. Yüzyıla kadar basılmamıştır. Leonardo Da Vinci (1452‐1519)  , Tiroidi globüler 2 loblu bir yapı olarak çizmiş ve boyunda boşlukları dolduran 2 bez şeklinde tanımlamıştır.Andreas Vesalius (1514‐1564) Tıp tarihinin en ünlü eserlerinden biri olan “De Humanı Corporis Fabrica” isimli kitabınında. tiroid bezini tanımladı ve “Glandes Laryngis Racidi Adnatae” ismini verdi.

4-Bisturinin kullanıldığı ilk guatr ameliyatını kim yapmıştır?

 Wilhelm Fabricius bisturinin kullanıldığı ilk tiroidektomi ameliyatını yayınlamıştır.Thomas Warton  bu beze modern ismi olan “thyroid” tanımını yaptı. (1656’da). Pierre Joseph Dessault (1744‐1795) İlk başarılı parsiyel tiroidektomiyi 1791 yılında Fransa’da gerçekleştirdi.Guillaume Dupuytren (1777‐1835),1808 yılında ilk total tiroidektomi ameliyatını gerçekleştirmiştir.

5-Genel Anestezinin bulunması tiroid cerrahisini nasıl etkilemiştir ?

19. yüzyıl genel anestezinin ve aseptik tekniğinin başlangıcıyla tüm cerrahi alanlarda bir devrime damgasını vurmuştur.1849’da Rusya’da St. Petersburg’lu Nikolai Pirogoff trakeaya bası yapan guatrı olan 17 yaşındaki bir kıza yaptığı tiroid ameliyatında eter kullanmıştır .Fransız Tıp Akademisi;Tiroid ameliyatlarının yapılmasını 1850 yılında ülke çapında yasakladı çünkü  bu ameliyatlarda %40’lara varan ölüm oranları vardı.

6-Tiroid cerrahisinde Muhteşem Yediler adı verilen cerrahlar kimlerdir? .

Yaklaşık 100 yılda modern cerrahiye geçişte bu 7 cerrahın rolü çok büyüktür.

Theodore Billroth (1829‐1894):Larinjektomi, özofajektomi, gastrektomi ve tiroidektomi 19. yüzyılda Theodor Billroth ile başlar.  Asistanlarından Wolfer ilk kez 1879’da ameliyat sonrası tetaniyi tanımladı.  Aynı şekilde 1880’de de Rekurren Laringeal sinirinin tehlikeli konumunu tanımladı Asistanlarından Sandstrom insanda ilk kez paratiroid bezleri tanımladı. Eiselsberg deneysel olarak ilk kez tiroid ve paratiroid dokularının transplantasyonunu gerçekleştirdi. 

Bugün tiroid cerrahisinin babası olarak anılmaktadır.

Theodor Kocher (1841‐1917):1841 yılında İsviçre’de Bern’de dünyaya geldi. 1912 yılına gelindiğinde 5.000 üzerinde tiroidektomi olgusunu gerçekleştirmişti. 1870’lerde %20 oranındaki mortalitesini, 1898’de %0.2’ye düşürüyordu. 1898 de kendi ismi ile anılacak Kollar insizyonu ortaya çıkarıyordu.Theodor Kocher ameliyatlarında total tiroidektomi uygulamaktaydı.  1909 yılında tiroid bezinin anatomisi, fizyolojisi, patolojisi ve cerrahisi alanındaki çalışmalarından dolayı Nobel Tıp Ödülü’nü kazandı

William Halsted (1852‐1922):Yaptığı araştırmaları “The Operative Story of Goitre”isimli eserinde kaleme almıştır (1920).Tiroid cerrahisinde mortalitenin başlıca nedenleri olan ameliyat sonrası  sepsis (Enfeksiyon )  ve  kanamalar konularında çalışmalar yaptı.Bir lastik firmasına ameliyatlarda kullanılmak üzere eldiven siparişi vermiştir.Kanamaları önlemek için geliştirilen hemostatik pensleri daha da mükemmel hale getirerek ameliyatta oluşan komplikasyonları azaltmak açısından büyük mesafeler katetti.

Charles Mayo (1863‐1939):Hipertiroidism tanımını ilk kullanan hekim oldu. Kocher’in metodunu adapte ederek uygulamaya başladı. 1912 yılında 278 Graves hastasını başarılı bir şekilde ameliyat etti. Plummer’in ekzoftalmik hastaların ameliyata hazırlık döneminde iyodun yararlarını ortaya koyması Mayo’nun Graves Hastalığı’ndaki ameliyat mortalitesini %1’in altına düşürdü.Kendisine yaptığı yüzlerce ameliyat nedeniyle “Amerikan Tiroid Cerrahisinin Babası” ünvanı na layık görüldü.

 George Crile (1864‐1943): İlk kez “tiroid krizi” tanımını yaptı.Anestezisti ile birlikte hastayı ameliyat öncesi dönemde dikkatli bir şekilde hazırladıklarında postoperatif dönemde hiçbir sorun ile karşılaşmadıklarını fark ettiler.Cleveland Klinik’te kariyerinin sonunda 25.000 ameliyat yaptığı operatif mortalitenin ve tetani (tiroid ameliyatı sonrası paratiroid bezlerinin alınmasına bağlı kasılma )  görülme sıklığının %1 civarında olduğu ifade edilmiştir.

Frank Lahey (1880‐1953):Frank Lahey Bazal metabolizma oranının yükselmesinin hipertiroidisim olgularında ameliyat öncesi bir belirteç olduğunu ortaya koydu. Hastaların bazal metabolizmaları normale düşürmek için iyod kullandıktan sonra yaptığı ameliyatlarda bir sorun ortaya çıkmadığını fark etti.Sternokleidomastoid kasın içine paratiroit oto‐ transplantasyonunu uyguladı ve tanımladı. Bunun yanı sıra N. Laringeus Rekürrensür korunmasını ortaya attı. İnferion tiroid arterinin lateral bağlanmasının önemini vurguladı.  Serisindeki tetani oranı %0.3’lere kadar indi.Kendi kariyeri süresince 10.000 tiroidektomi ameliyatı yaptı.Aynı dönemde kendi kliniğinde ise 40.000’nin üzerinde tiroidektomi ameliyatı gerçekleştirildi.Bu hastaların ¼’ü Graves Hastalığı’ndan muzdarip idiler. Ameliyat mortalitesi sadece %0.1 idi.

Thomas Dunhill (1876‐1957) Bu Avusturalya’lı cerrah diğer meslektaşları gibi tirotoksik hastalar ile ilgilenmekte idi.Problem postoperatif dönemde ortaya çıkan tiroid krizi idi.Bu komplikasyonun çoğu fatal idi.Dunhill başarının anahtarının yeterli dokuyu çıkarmak olduğunu fark etti.4 yıllık bir dönemde ekzoftalmik hastalarda 230 tiroidektomi ameliyatı yaptı.Çalışmalarından dolayı  “Tiroid Cerrahisi’nin Unutulmaz İsmi” Ünvanını aldı. Sonraları “Dunhill İşlemi” olarak tanımlanan bir tarafa total tiroidektomi ile diğer tarafa subtotal tiroidektomi tekniğini ortaya attı.Bu yöntemin taşi‐aritmi ve kardiak yetmezlik olgularında da başarılı sonuçlar verdiğini kanıtladı.

NOT: Bu metin hazırlanırken Prof.Dr.Semih Baskan’ın 5.Ulusal Endokrin Cerrahi Kongresindeki Tiroid Cerrahisinin Dünü –Bugunu-Yarını isimli sunumundan faydalanılmıştır.