GEBELİK VE OSTEOPOROZ (KEMİK ERİMESİ)

 Osteoporoz tanısında günümüzde altın standart kabul edilen dual enerji x-ray  absorpsiyometre (DXA) radyasyon maruziyeti nedeniyle gebelikte önerilmemektedir. Gebelikte kemik döngüsü ve trabeküler kemik kaybı artmaktadır. Kemik döngü belirleyicilerinden kemik yıkım belirteçlerinin gebelik boyunca arttığı; yapım belirteçlerinin gebeliğin erken döneminde azalıp, daha sonra arttığı gösterilmiştir. Laktasyon Döneminde kemik metabolizması: Laktasyon sırasında trabeküler kemik kaybının fazla olduğu gösterilmiştir. Laktasyonu uzun süren kadınlarda kemik kaybı daha fazla bulunmuştur. Postpartum emziren kadınlarda ilk 3-6 ayda lomber vertebra ve kalçada %3-10 kemik kaybı saptanmıştır. Bu kayıp, gebelikteki kayıptan daha fazladır.Laktasyonun kesilmesi veya azalması ve menstrüasyonun tekrar başlamasıyla KMY (Kemik Mineral Yoğunluğu )  6-18 ay içinde erken postpartum KMY değerlerine tekrar ulaşır. Gebelik ve laktasyona bağlı osteoporoz genellikle kendi kendini sınırlayan bir durumdur.Laktasyonun bitmesiyle KMY artmaya başlar. Şiddetli vakalarda kalsiyum, vitamin D ve  kalsitonin verilebilir. Bisfosfonatlar gebelik ve laktasyonda kontrendikedir.

GEBELİK VE LAKATASYON DÖNEMİNDE RİSK GRUPLARI

• İkiz/çoğul bebek emziren anneler

• Adölesan anneler

• Menapoza yakın anneler

• Over fonksiyonları gebelik öncesi bozuk olan anneler

• Gebelik öncesi KMY’si düşük olan anneler

ÖNERİLER

-Gebelik ve laktasyon doneminde rutin kemik taraması onerilmemektedir.

- Gebeliğin son donemlerinde ve postpartum donemde şiddetli sırt ve bel ağrısı olan kadınlar postpartum donemde direk grafiler ve DXA ile değerlendirilebilir

- Genellikle kendi kendini sınırladığı için tedavi gerekmez.

- Önerilen günlük kalsiyum alımı: 19-50 yaş için minimum 1000 mg, maksimum 2500 mg.

- Günlük vitamin D miktarı: minimum 2000 IU maksimum 4000 IU. Şiddetli vakalarda kalsitonin de verilebilir.  Bisfosfonatlar kontrendikedir. Ancak şiddetli vakalarda laktasyon kesilerek antiresorptif tedavi verilebilir.

^{NOT:Bu makalenin hazırlanmasında Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneğinin çalışma kılavuzlarından faydalanılmıştır.Daha Ayrıntılı bilgi için http://www.turkendokrin.org/icerik.php?id=19&m=menu17 faydalanılabilir.}