GLUKAGONUN TARİHÇESİ
• 1923 Murlin & Kimball glukagonu keşfetti
• 1930 Murlin klinik ve fizyolojik özelliklerini tanımladı
• 1953 Staub ve arkadaşları glukagonu izole ederek saflaştırdı
• 1956 Bromer glukagonun amino asit dizilişini Belirledi
GLUKAGONUN BİYOKİMYASI
• Glukagon 29 a.a’den oluşan, tek zincirli bir
polipeptid hormondur.
• Pankreasın alfa hücrelerinde üretilir.
• Alfa hücrelerinin salgı granülleri içinde depo edilir
ve portal (karaciğer) dolaşıma salgılanır.
• Normalde açlık plazma glukagon düzeyi 30-150 pg/ml
(4-45 pmol/L)’dir.
• Yarılanma ömrü 5 dakikadır.
• Etki başlama süresi 1-10 dak., total etki süresi 5-40
Dak
GLUKAGON SALGISINI STİMÜLE EDEN FAKTÖRLER:
• Hipoglisemi
• Açlık
• Adrenalin
• Egzersiz
• Asetilkolin
• Stres
• Dopamin
• Amino asitler
• Büyüme hormonu
• Düşük serbest yağ asidi
GLUKAGON SALGISINI İNHİBE EDEN FAKTÖRLER
• Hiperglisemi
• Keton cisimleri
• Yüksek serbest yağ asit düzeyi
• Serotonin
• İnsülin
• Östrojen
• Atropin
• Gebelik
• Beta blokerler
GLUKAGONUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
Glukoz metabolizması:
• Glikojenoliz ve glukoneogenez yoluyla glukoz üretimini
arttırır.
• Glukoz dengesi açısından önemi en çok şu durumlarda
belirginleşir:
• Besin alımı
• Açlık
• Egzersiz
• Neonatal dönem
• Diabetes mellitus
GLUKAGONUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
Yağ asidi ve Keton Cisim Üretimi:
• Glukagon ve insülin arasındaki ters etkiye
dayananmekanizma sayesinde, açlık koşulunda karaciğerde glukoz üretimi
arttırılır.
• Beyin ve çevre dokuları enerji gereksinimi için keton
cisimleri yapılır.
• DM hastalığında glukagon ve insülin arasındaki dengenin
bozulması hiperglisemi ve ketoasidoz gelişimine neden olur
GLUKAGONUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
Amino asit metabolizması:
• Glukagonun diyetle alınan proteinin kullanımı ve
depolanmasında primer bir rolü olduğu düşünülmektedir.
Glukagon ve insülin salgılanması:
• Dışardan verilen glukagon insülin salgılanmasını
uyarır.
• İnsülin ise endojen glukagon salgısını baskılayabilir.
Glukagonun bu insülinotrofik etkisi beta hücrelerinin insülin salgılama
kapasitesini ölçmeye yarayan bir testin geliştirilmesini sağlamıştır
(Glukagon C Peptid testi).
GLUKAGONUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
• Mide: Mide tonusunu, motilitesini ve asit salgısını
inhibe eder. 0.25 mg’dan yüksek dozlarda mukus sekresyonunu arttırır.
• Duodenum: Tonus, motilite ve salgıları inhibe eder.
• İnce bağırsak: Tonus ve motiliteyi inhibe eder,salgıları
arttırır.
• Kalın bağırsak: Tonus ve motiliteyi inhibe eder.
• Safra yolları: Safra üretimini ve salgı akımını
arttırır.Oddi sfinkterini gevşetir.
• Pankreas: Pankreasın ekzokrin salgılarını inhibe
eder.Pankreas sfinkterini gevşetir.
• Kalp: Kalbin atım sayısını ve kasılma gücünü arttırır.
GLUKAGONUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
• Glikojenoliz
• Glukoneogenez
• Lipoliz
• Ketogenez
• İnsülin salgılanması
GLUKAGONUN HİPOGLİSEMİDE KULLANIMI
• Enjeksiyon yolu: s.c, i.m, i.v
• Dozu: Erişkinler 1 mg 25 kg üstünde çocuk 1 mg 25 kg
altında 0.5 mg veya 20 μg/kg
• Yan etkiler: bulantı, kusma
GLUKAGONUN KULLANIM ALANLARI
• Hipoglisemi tedavisi
• C-peptid testi
• Beta bloker zehirlenmelerinde
• Motilite inhibitörü olarak gastrointestinal sistemin
radyolojik tetkikleri, safra yollarının radyolojik tetkikleri,
karnın diğer görüntüleme yöntemleriyle tetkiki, endoskopik tetkikler
GLUKAGONUN ENDİKASYONU
• İnsülin tedavisi gören diyabetli hastalarda oluşabilen
ciddi hipoglisemik reaksiyonların tedavisinde endikedir.
GLUKAGONUN KONTRENDİKASYONLARI
Glukagon veya yardımcı maddelerin herhangi birine aşırı duyarlılığı
olanlarda kontrendikedir.
GlucaGen feokromositomada kontrendikedir.
GLUKAGONUN YAN ETKİLERİ
• Özellikle 1 mg’ın üstünde nadiren bulantı ve kusma
görülebilir.
• Toksisite bildirilmemiştir.
• Glukagon protein yapılı olduğu için teorik olarak
aşırı duyarlık olasılığı mevcuttur
GLUKAGON – ÖZEL UYARILAR
• Glukagonun insülin ile antagonist etkiye sahip olduğu
unutulmamalıdır.
• Diyabetli hastalarda endoskopi veya radyografi
yapılırken Glucagen 1 mg. kullanılacaksa, dikkatli olmalıdır.
• Çözündükten sonra solüsyon içinde iplikçikler veya
partiküller görülürse, preparat kullanılmamalıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder